Infrastructuur is architectuur op het brede spectrum. In dit verhaal gaan we verder dan de kunst van bouwkundige fysicaliteit. Architectuur is immers onze alledaagse leefomgeving: hoe we ons leven beleven en vormgeven. Het omvat de fysische infrastructuur – de gebouwen, de wegen, bruggen, tunnels – en de mentale structuren die onze wereld letterlijk en figuurlijk in stand houden. In werkelijkheid beslaat infrastructuur beide aspecten en is het van elementair belang voor de architectuur en symptomatisch voor de staat van onze samenleving. Infrastructuur is een incoherente collectie van transcendente plaatsen, die ons verbinden, bewegen, en onze cultuur zowel vormt als reflecteert. Infrastructuur zijn plaatsen van aankomst en toekomst... Care to philosophize with me?
Wanneer we naar een gebouw kijken, zien we een fysieke manifestatie van ideeën, vormgegeven door materialen en geordend in een structuur die zowel functioneel als esthetisch kan zijn. Op kleine schaal zien we hoe het leven rond deze structuur wikkelt. Zichtbaar ontstaat er een corporaal gedicht: licht dat al dansend de tijd afbakent voor onze ogen. Het geeft aan wanneer we onze ogen kunnen openen en sluiten. Het geeft een setting waartegen we kunnen dansen, roepen, ruzieën, lachen... De structuur structureert de tijd van de woning, het gebouw, het gebouwde leven.
Een materialisatie van het levensritme.
We zijn blootgesteld aan een gevoeligheid voor het afgebakende territorium en de bovenfysieke relaties tussen ons en de plaatsen die we innemen of waarbij we de inname denken te lenen.
Op grotere schaal, denk aan een brug of een autosnelweg, verschuift de focus. Infrastructuur evolueert naar een interactie tussen het schijnbaar permanente en het transcendente van de huiselijke schaal. De huiselijke punten A en B – waarbij ik doel op eerstegraadsbestemmingen zoals je woning, je werkplaats, verblijfplaatsen van familie en vrienden – worden als statische bestemmingen geprojecteerd. Het permanente wint aan belang, waarbij de transcendente infrastructuur ertussenin als leegte verdwijnt in onze bewuste perceptie. Toch is het de leegte die wint aan belang: het is de leegte die de socio-economische en culturele connectiepunten van onze maatschappij vormgeeft. Kijk maar naar de eerste gietijzeren brug ter wereld: de Ironbridge over de rivier de Severn in Shropshire, Groot-Brittannië. Deze brug was een toenmalig technisch hoogstandje en luidde het industriële tijdperk in van grote ijzer- en stalen structuren zoals de Eiffeltoren of de Bibliothèque nationale de France in Parijs. De vooruitgang met bijbehorend optimisme was aangebroken. Zonder deze brug, of beter gezegd de symboliek achter deze brug, zouden we de wereld zoals we deze vandaag kennen, mogelijk niet herkennen.
Eén moment is het hier, het volgende is het weg. Net zoals de Oriënt Express door een prachtig landschap glijdt. De leegte is metafysisch. De weg is fysiek vanzelfsprekend en mentaal schijnbaar vanzelfsprekend. Honderd jaar geleden was het nemen van een vliegtuig bijna ongehoord. Het zicht vanuit een vliegtuig was onzichtbaar: vogels vliegen zo hoog niet, mensen zeker niet, tot het mirakel uitgroeide tot een mondaine infrastructuur. Nu zijn vlieghavens (belangrijke) transitplaatsen. De komst van jouw identiteit en entiteit aan een (andere?) samenleving. Een aankomst. Een aankomst met een andere socio-economische toekomst. Het vliegverkeer heeft de globalisatie mogelijk gemaakt. Een generieke unificatie? Gelukkig niet. Vlieghavens als transitplaatsen. Je voelt de ruimte: de ruimte van de mogelijkheden van het zijn. The excitement van het vliegen voor het eerst in miljarden jaren op onze blauwe bol.
Verder is de infrastructuur een stimulerende springplank uit de mentale impasse die het sociale klassensysteem oplegt. Een tegenstelling? Geef het wat sociaal perspectief. Voor mijn locatie is de beste referentie: bereikbare sociale woningen. Voor mensen in Kroatië, in Dubrovnik, is het de recent gebouwde brug die het schiereiland met het vasteland verbindt. I let you do the critical thinking.
Ter conclusie: havens van bestemmingen zijn gelinkt door metafysische leegtes die de kern vormen van onze gevoelsmatige toe-eigening van de beleving van ruimte. De belichaming van de leegte is de dynamiek van architectuur op het brede spectrum.
~Ar. Kimberly Wouters
Epiloog
Het digitale is een brug. De Ironbridge van vandaag voor de kunst van het vormgeven van ons dagelijks leven: we zijn krakers in deze metaverse wereld en werken met gevonden objecten om de ruimtelijke inname te lenen. Een knipoog naar het project Silosophy in mijn academisch portfolio.
Comments